ὄμμα

ὄμμα, [dialect] Aeol. [full] ὄππα Sapph.2.11 : τό :—

A eye, poet. word, rare in Prose (Th.2.11, Pl.Ti.45c, al., X.Cyr.8.7.26, Mem.1.4.6, al., Thphr.Sens. 50, al., Polystr.Herc.346p.81V., BGU713.9 (i A.D.), IG42(1).121.121 (Epid.)) : Hom. and Hes. only use pl.,

κατὰ χθονὸς ὄμματα πήξας Il.3.217

;

ὕπνον ἐπ' ὄμμασι χεῦε Od.5.492

, etc. : sg. in Pi.N.10.63 and Trag. (v. infr.) :—Phrases : ὀρθοῖς ὄμμασιν ὁρᾶν τινα look straight at, S.OT1385 ;

ἀναβλέψαι ὀρθ. ὄμμ. X.HG7.1.30

;

ἐξ ὀμμάτων ὀρθῶν S.OT528

; also οὐκ οἶδ' ὄμμασιν ποίοις βλέπων πατέρα ποτ' ἂν προσεῖδον how I could have looked him in the face, ib.1371, cf. Aeschin.3.121 ;

ὁρᾶν τινα ἐν ὄμμασι S.Tr.241

; ποῖον ὄ. πατρὶ δηλώσω ; Id.Aj.462 ; τέοισί με χρὴ ὄμμασι . . φαίνεσθαι; Hdt.1.37 ; λαμπρὸς ὄμματι radiant in look or expression, S.OT81 ;

ἄλλοσ' ὄ. θἀτέρᾳ δὲ νοῦν ἔχειν Id.Tr.272

; προσέσχον ὄ. turned their eyes on him, E.HF931 ; ἐς σὸν ἐλθεῖν ὄ. come within sight of thee, Id.Heracl. 887 ; κατ' ὄμματα before one's eyes, S.Ant.760 ; κατ' ὄμμα ἐλθεῖν face to face, E.Andr.1064 ; κατ' ὄμμα στῆναι in full sight, openly, ib.1117 ; opp. νύκτωρ, Id.Ba.469 ; κρατιστεύων κατ' ὄμμα in eye-sight, of the Sun, S.Tr.102 (lyr.) (but λαμπρὰ καὶ κατ' ὄμμα καὶ φύσιν is dub. in 379) ; πρευμενοῦς ἀπ' ὄμματος ἰδέσθαι look kindly on, A.Supp.210 ;

πεύθομαι δ' ἀπ' ὀμμάτων νόστον Id.Ag.988

(lyr.) ; ὡς ἀπ' ὀμμάτων to judge by the eye, S.OC15, cf. E.Med.216 ; ἐν ὄμμασι before one's eyes, A.Pers.604 ;

ἐν τοῖς ὄ. Th.2.11

;

ἐπ' ὀμμάτων E. Supp.1153

(lyr.) ; so παρ' ὄμμα, εἰ δ' ἦν παρ' ὄμμα θάνατος ib.484 ; ἐξ ὀμμάτων out of sight, Id.IA743 ;

ἄπειμ' ἐξ ὀ. Phryn.Trag.21

; πρὸ ὀμμάτων τίθεσθαι, ποιεῖν, Arist.Po.1455a23, Rh.1386a34 ; πρὸ ὀ. θέσις Polystr.l.c.

2 metaph.,

τὸ τῆς ψυχῆς ὄ. Pl.R.533d

, Iamb.Protr. 21.κδ'.

II the eye of heaven, i.e. the sun,

ὄ. αἰθέρος Ar.Nu.285

, cf. E.IT194 (anap.) ; but ὄ. νυκτός is a periphrasis for night (v. infr. v), ἕως . . νυκτὸς ὄμμ' ἀφείλετο (sc. τὴν μάχην) A.Pers.428 ; ὅταν δὲ νυκτὸς ὄ. λυγαίας μόλῃ the dark night, E.IT110 ;

νυκτὸς ὄ. τῆς μελαμπέπλου Alex.89

; cf.

ὀφθαλμός 111

,

βλέφαρον 11

.

III generally, light : hence, metaph., that which brings light, ὄμμα ξείνοισι a light to strangers, Pi.P.5.56 ;

ὄ. δόμων νομίζω δεσπότου παρουσίαν A.Pers. 169

;

ἄελπτον ὄμμ' ἐμοὶ φήμης ἀνασχὸν τῆσδε S.Tr.203

.

2 metaph., anything dear or precious, as the apple of an eye,

ὄ. γὰρ πάσης χθονὸς . . ἐξίκοιτ' ἄν A.Eu.1025

.

IV face or human form,

ὦ δυσθέατον ὄ. S.Aj.1004

;

ἐμπαίει τί μοι ψυχῇ ξύνηθες ὄ. Id.El.903

;

τὸ ἐρωτικὸν ὄ. Pl.Phdr.253e

: as periphr. of the person, ὄ. πελείας, = πελεία, S.Aj. 140 (anap.) ; ὄ. νύμφας, = νύμφα, Id.Tr.527 (lyr.) ; ξύναιμον ὄ., = ξυναίμων, Id.Aj.977 ; ὦ ταυρόμορφον ὄ. Κηφισοῦ, = ὦ ταυρόμορφε Κηφισέ, E.Ion 1261 ; v. supr. 11 and cf. ὄνομα IV.

V ὄ. τυκτόν eye-hole in a helmet, Nonn.D.22.62.